Bogatynia stanęła w obliczu szczegółowej analizy swojego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi za rok 2024. Dokument, datowany na kwiecień 2025 roku, rzuca światło na obecne funkcjonowanie systemu, identyfikuje kluczowe wyzwania oraz podkreśla pilną potrzebę inwestycji, aby sprostać rosnącym wymaganiom prawnym i środowiskowym.
Fot. archiwum
Jak działa system odpadów w Gminie?
System gospodarowania odpadami komunalnymi w Bogatyni obejmuje wszystkich właścicieli nieruchomości, zarówno zamieszkałych, jak i niezamieszkałych. Odpady odbierane są "u źródła", a mieszkańcy mają również do dyspozycji Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) zlokalizowany przy ul. Zgorzeleckiej. Do 5 maja 2024 roku za prowadzenie PSZOK odpowiadało Gminne Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o., a następnie zadanie to przejął Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej w Bogatyni. Kluczowym elementem systemu jest obowiązek selektywnej zbiórki odpadów, obejmującej co najmniej papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło oraz bioodpady.
Co mówią liczby?
W 2024 roku na terenie miasta i gminy Bogatynia zebrano łącznie 7598,24 Mg odpadów komunalnych (z wyłączeniem odpadów budowlanych, opon, gleby i ziemi). Niepokojącym sygnałem jest wzrost udziału niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, który wyniósł około 57,81% wszystkich zebranych odpadów, co oznacza wzrost o 3,19 punktu procentowego w stosunku do roku poprzedniego. Z kolei masa zebranych bioodpadów wyniosła 1316,17 Mg.
Gmina osiągnęła wymagany na 2024 rok poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, który wyniósł 45,68%, przekraczając ustawowy próg 45%.
Finansowa strona gospodarki odpadami
Funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w 2024 roku wiązało się ze znacznymi kosztami. Wydatki Gminy Bogatynia na ten cel wyniosły około 16,9 mln zł. Niestety, wpływy z opłat pobieranych od właścicieli nieruchomości (10 168 340,17 zł) nie pokryły tych kosztów. Różnica w wysokości 6 728 224,40 zł musiała zostać pokryta z budżetu gminy. Taka sytuacja wskazuje na pilną potrzebę analizy kosztów i potencjalnej rewizji stawek opłat.
Główne wyzwania i potrzeby inwestycyjne
Analiza wykazała kilka kluczowych wyzwań stojących przed Bogatynią:
* Luka w liczbie mieszkańców: Zidentyfikowano rozbieżność między liczbą osób zameldowanych (20 630 na koniec 2023 r.) a liczbą mieszkańców ujętych w deklaracjach odpadowych (17 625 osób na koniec 2024 r.), co stanowi różnicę 2326 osób. Uszczelnienie systemu w tym zakresie jest kluczowe dla zwiększenia wpływów z opłat.
* Modernizacja instalacji komunalnej: Gmina posiada własną instalację komunalną prowadzoną przez Gminne Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o.. Jednakże, aby sprostać wymogom tzw. konkluzji BAT (najlepszych dostępnych technik) i utrzymać pozwolenie zintegrowane, konieczna jest jej modernizacja. Brak dostosowania instalacji może skutkować koniecznością transportu odpadów do instalacji zewnętrznych, co znacząco podniesie koszty. Do najważniejszych planowanych inwestycji na 2025 rok należą m.in. zabezpieczenie wody do celów przeciwpożarowych, wykonanie nowego przyłącza energetycznego oraz rozbudowa systemów monitorowania składowiska.
* Rozbudowa PSZOK: Choć PSZOK funkcjonuje, analiza wskazuje na potrzebę jego rozbudowy, w tym zwiększenia powierzchni i poprawy komunikacji wewnętrznej.
* Rosnąca ilość odpadów zmieszanych: Wzrost ilości odpadów niesegregowanych jest niepokojący w kontekście konieczności osiągania coraz wyższych poziomów recyklingu w kolejnych latach.
* Poziom składowania: Mimo zmniejszenia poziomu składowania odpadów komunalnych do 35,53% w 2024 roku, ilość ta wciąż jest zbyt duża w kontekście celów na rok 2025 (wymagane 30%). Konieczne może być przekazywanie pozostałości z sortowania do procesów termicznego zagospodarowania.
Działania edukacyjne i plany na przyszłość
W 2024 roku Gmina Bogatynia kontynuowała działania edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców i zachęcenie do prawidłowej segregacji odpadów oraz korzystania z PSZOK. Zorganizowano m.in. akcję "Bezpłatna zbiórka elektrośmieci i odpadów niebezpiecznych" oraz "Jesienne PSZOKobranie".
Podsumowując, analiza stanu gospodarki odpadami za 2024 rok wskazuje, że priorytetem dla Bogatyni powinna być modernizacja instalacji komunalnej. Niezbędne jest również zintensyfikowanie działań mających na celu uszczelnienie systemu poboru opłat, dalszą edukację mieszkańców w zakresie segregacji oraz promowanie kompostowania bioodpadów. Odpowiednie zarządzanie odpadami to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim inwestycja w czyste środowisko i przyszłość gminy.