O tym, że cierpliwość, wytrwałość i konsekwencja w działaniu Piotra Kopra, który na łąkach nieopodal Zamku Książ jest już niemal 15 metrów bliżej wyjaśnienia historii stuletniej studni – albo, jak kto woli, udowodnienia istnienia tunelu prowadzącego od torów Wrocław-Wałbrzych do zamku, niech świadczy odkrycie, jakiego w położonym ok. 30 km od polskiej granicy czeskim Rychnovie dokonali tamtejsi eksploratorzy.
Czescy eksploratorzy odkopują wejście do tunelu, prowadzącego prawdopodobnie do podziemnych laboratoriów. fot. użyczona: Ivan Rous / Severočeské muzeum v Liberci/dziennik.walbrzych.pl
Po 7 latach badań archiwaliów, kwerend historycznych i poszukiwań terenowych udało im się trafić na zalany wodą tunel, prowadzący, według wszelkiego prawdopodobieństwa, do budowanego na przełomie 1944 i 45 roku podziemnego laboratorium III Rzeszy, wchodzącego w skład zakładów technicznych o kryptonimie GETEWENT, czyli Gesellschaft für Technisch Wirtschaftliche Entwicklung GmbH.
Przy budowie podziemi, zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej tam fabryki, pracowali więźniowie z AL Reichenau, filii obozu Gross Rosen. Byli to w głównej mierze Polacy, uczestnicy powstania warszawskiego.
Na podstawie dokumentów, do jakich udało się dotrzeć Czechom, ustalono, że projekt GETEWENT miał być laboratorium naukowym, prowadzącym badania nad najnowszymi zdobyczami ówczesnej techniki: radarami oraz częściami wyposażenia rakiet V2. O skali budowy mogą świadczyć liczby: do września 1944 r. zostało wykonane około 300 metrów korytarzy schronu bombowego. Koszt budowy to 48 250 Reichs Mark. Druga część to przeznaczona na podziemne laboratoria kosztuje 163 000 RM.
Kilka lat temu do Rychnova przyjechał Henryk Król, powstaniec, który pracował przy budowie i drążeniu tuneli. To jego świadectwo otworzyło drogę do poszukiwań. Na podstawie planów udało się ustalić położenie trzech całkowicie zasypanych tuneli. Odkryty kilka dni temu 4 tunel jest dla badaczy całkowitym zaskoczeniem.
Przez następnych kilka miesięcy trwały będą przygotowania do następnego etapu prac – eksploracji odkrytego tunelu. O tym dokąd prowadzi i jakie było jego przeznaczenie – będziemy na bieżąco informować.
Źródło: www.dziennik.walbrzych.pl